ORI-ORO | SILEBU EDE YORUBA

AKOONU:- Silebu ni ege oro ti o kere julo ti eemi le gbe jade leekan soso

Iye ohun ti o ba wa ninu oro ni iya silebu ti oro naa yoo ni.

Fun Apeere

Wa-je oro onisilebu kan nitori pe ami ohun kan ni o wa lori re.

I / we = 2

Ba / ta = 2

Ihun silebu:-

Ona meta Pataki ni ihun silebu pin si awon naa ni:-

1. Ihun faweli kansoso
2. Ihun to je konsonanti ati faweeli.
3. Ihun to je konsonanti aranmupe-asesilebu.

 

 

1. IHUN FAWEELI KAN SOSO

Eyi ni ihun to je faweeli kan soso ‘f’ ni a maa n lo fun ihun yii..fun apeere

I / we

A /a / lo

 

1. IHUN TO JE APAPO KONSONANTI ATI FAWEELI:-

Eyi ni ihun ti o je konsonanti ati faweeli,faweeli yii le je aranmupe tabi airanmupe. ‘KF’ni a n lo fun ihun yii.fun apeere

Je

Kf

 

Wa                   gbin

Kf                     kf

 

Ra                    sun

Kf                    kf

 

iii.IHUN TO JE KONSONANTI ARANMUPE ASESILEBU:-

Eyi ni ihun silebu ti konsonanti aranmupe ‘n’ ati ‘m’ maa n dun gege bi silebu.

‘N’ ni a maa n lo fun ihun yii.

Fun apeere

Gba /n /gba =3

Ke / n /gbe =3

A / la /  n / gba =4

Bi /m / bo.

Kf-N-kf

 

 

Oro olopo silebu-;eyi ni oro ti o ni ju silebu kan lo,o le je silebu meji,meta tabi ju bee lo.

ap

Oro                        ipin                         ihun                                  iye

Ade                       a-de                         f-kf                                  meji

Sugbon                  su-gbon                   kf-kf                                            meji

Nnkan                   n-n-kan                    f-f-kf                               meta

Opolopo                o-po-lo-po               f-kf-kf-kf                        merin

Ogunmodede         o-gun-mo-de-de      f-kf-kf-kf-kf                    marun-un

Alapandede           a-la-pa-n-de-de       f-kf-kf-N- kf-kf               mefa

 

IGBELEWON

1. kin ni silebu?

1. Daruko ihun silebu, ki o si salaye won pelu apeere.

 

IWE ITOKASI:

Adewoyin S.Y (2014) IMO, EDE, ASA ATI LITIRESO YORUBA fun ile eko girama agba S.S.2 Corpromutt Publisher Nig Ltd. O.I 53-57

 

ISE ABINIBI

Eni ise ni oogun ise

Eni ise n se ko ma b’Osun

Oran ko kan t’Osun

I baa b’Orisa

O dijo to sise aje ko to jeun.

Owuro lojo, ise ni a fii se ni Otuu’Fe. Kaakiri ile Yoruba ni won ti n fi owuro sise. Won gbagbo wi pe ise loogun ise. Eredi ti won fi ise won ni okunkundun ni yii. Se eni mu ise je ko sai ni ise je. Eni ni ko feran ise ni won n pe ni ole. Won a maa ni ole afajo. Ojo odun de ni oro n dun ole tori gbogbo egbe re ni o raso sugbon oun ko le ra. Lara ise abinibi ile yoruba ni: ise agbe ‘eyi to wopo ju laarin ise abinibi’ ode, awako oju omi, babalawo ……..

 

ORISII ISE AGBE

Agbe olokonla

Agbe alaroje

 

ORISII OKO

Oko akuro

Oko etile

Oko egan

Oko odan

 

OHUN ELO ISE AGBE

Oko, Ada, apere, …………..

 

IGBELEWON

Salaye ogbin ati ikore agbado.

 

IWE ITOKASI:

Adewoyin S.Y (2014) IMO, EDE, ASA ATI LITIRESO YORUBA fun ile eko girama agba S.S.2 Corpromutt Publisher Nig Ltd. O.I 136-150.

ATUPALE IWE ASAYAN

 

Atupale iwe asayan ti ijoba yan.

 

Salaye eda itan marun-un ninu iwe apileko

 

ISE ASETILEWA

1. ohun ti o kere ju ti eemi le gbe jade leekan soso ni (A) akoto (B) oro (C) faweli (D) silebu.
2. Silebu meloo ni o wa ninu ‘’olopaa’ (A) meji (B) meta (C) merin (D) mejo
3. Ninu ‘iwe’ odo silebu ni (A) i (B) w (C) e (D) ko si odo silebu nibe.
4. Ibi ti awon agbe maa n gbin nnkan si ni (A) oko (B) ile (C) oko (D) papa
5. Awon agbe maa n lo ……. lati ka koko (A) oko (B) ibon (C) obe (D) ada.

APA KEJI

1. Salaye odo silebu ati apaala silebu pelu apeere mejimeji.
2. Fun awon wonyi ni apeere mejimeji: KFKF, KFKFKF, KFNKF, FKF, FKFKF
3. Salaye lori ohun ogbin kan.

 

See also

AROKO AJEMO ISIPAYA

Ise oro – Apejuwe at oro-aponle ninu gbolohun

ISE ORO ORUKO ATI ORO AROPO ORUKO NINU GBOLOHUN

AKOLE ISE- EDE: AROKO ATONISONA ONIROYIN (NARRATIVE ESSAY)

Oriki Ati Eya gbolohun ede Yoruba pelu apeere (sentence)